Bu yazıda Özgürlük'e ve onun günümüz toplumu üzerindeki etkisine derinlemesine bakacağız. Özgürlük ortaya çıkışından bu yana sonsuz fikir ve tartışmalara yol açarak yinelenen bir konuşma konusu haline geldi. Son yıllarda Özgürlük siyaset, ekonomi, kültür ve teknoloji gibi çok çeşitli konuları etkileyerek daha da büyük bir ilgi kazandı. Bu sayfalar boyunca, Özgürlük'e farklı açılardan yaklaşılabileceğini, onun çağdaş dünyadaki etkilerini ve zorluklarını inceleyeceğimizi göreceğiz. Hiç şüphe yok ki, Özgürlük üzerinde düşünülmesi ve analiz edilmesi gereken bir konu olmaya devam ediyor ve bu makale onun önemine ve önemine ışık tutmayı amaçlıyor.
Bir makale serisidir |
Özgürlük |
---|
Konseptler |
Tiplerine göre |
Haklarına göre |
Makale serilerinden |
Liberalizm |
---|
Özgürlük, hürriyet ya da erkinlik, birinin engellenmeden ya da sınırlandırılmadan istediğini seçebilmesi, yapabilmesi ve hareket edebilmesi durumudur. Felsefede, determinizm karşıtı özgür irade fikrini içerir. Politikada özgürlük, hükûmet baskısından bağımsızlıktır.
Çoğunlukla hakların diliyle ifade edilen özgürlük, kişinin diğer bireylerin haklarına saygı duyduğu sürece dilediği şekilde davranmasını, kimse tarafından zorla engellenmemesi ya da durdurulmamasını belirtir. Bu durum, Locke'un doğal haklar geleneğinden kaynaklanır. Özgürlük üstüne yazılan tarihsel kitaplar arasında John Stuart Mill'in 1859 yılından basılan Hürriyet Üstüne isimli denemesi bulunmaktadır. Mill, Hürriyet Üstüne adlı çalışmasında çoğunluk adı altında, azınlıkta kalan düşüncelerin bastırılmaya çalışılmasından duyduğu kaygıyı dillendirmekte ve mutlak müdahalesizlik anlayışını ortaya koymaktadır. 20. yüzyılın filozoflarından Isaiah Berlin İki Özgürlük adlı eserinde özgürlüğün birbirine zıt yorumları olarak iki bakış açısı arasındaki farklılıkları anlatır, bunlar negatif özgürlük ve pozitif özgürlüktür.
•the state or condition of people who are able to act and speak freely• the power to do or choose what you want to• a political right
Özgürlük çoğunlukla hakların diliyle ifade edilir. Nerede yaşayacağıma, nerede çalışacağıma ya da hayatımı kiminle birlikte geçireceğime karar verme hakkı benimdir. Diğer kişilerin haklarına saygılı olduğum sürece, dilediğim şeyi yapmamı kimse zorla engelleyemez ya da durduramaz. Bu durum, Locke’un doğal haklar geleneğinden kaynaklanır. Serbestlik, kişinin hakları dahilinde hareket etmesi demektir. Oysa diğer kişilerin haklarına tecavüz etmek özgürlük demek değildir. Böyle bir durum özgürlüğün ya da “yetkilerin” kötüye kullanılması anlamına gelir.
•....Hürriyet Üstüne adlı çalışması düşünce, ifade ve tartışma özgürlüğü konusunda felsefe literatüründe yazılmış olan bir şaheser olarak dikkat çekmektedir. • Örneğin, Hürriyet Üstüne adlı eserinde ortaya koyduğu mutlak müdahalesizlik anlayışını, Politik Ekonominin İlkeleri adlı eserinde önemli ölçüde terk ettiğini rahatlıkla görebilmekteyiz.