Fentanil

Formula d'o fentanil.

O fentanil (de l'anglés fentanyl, probablement una alteración de phenethyl) ye un potent opioide de piperidina sintetico que se fa servir prencipalment como analchesico. Ye 50 vegadas mas potent que la heroína y 100 vegadas mas potent que la morfina; la suya prencipal utilidat clinica ye lo tractamiento d'o dolor en pacients con cáncer y aquels que se recuperan de cirurchías dolorosas. O fentanil tamién s'utiliza como sedant. O fentanil se vende baixo las marcas Actiq, Duragesic y Sublimaze, entre atras.

O fentanil estió sintetizau per primera vegada per Paul Janssen en 1959 y aprebau pa lo suyo uso medico en os Estaus Unius en 1968.

En os zaguers anyos, o fentanil ha irrumpiu en o mercau norteamericán de drogas ilegals, aprofitando la demanda preexistent d'opiacios como la heroína y las medecinas recetadas. En 2016, o fentanil y los suyos analogos estioron a causa mas común de muerte per sobredosi en os Estaus Unius con mas de 20.000 casos. En 2021 ya causaba más de 70.000 muertos per anyo en Estaus Unius.

Referencias

  1. (en) Fentanyl en o diccionario Merriam-Webster
  2. (en) Ramos-Matos CF, Bistas KG, Lopez-Ojeda W (2022). "Fentanyl". StatPearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing. PMID 29083586
  3. (en) Stanley TH (Abril 1992). "The history and development of the fentanyl series". Journal of Pain and Symptom Management. 7 (3 Suppl): S3–S7. doi:10.1016/0885-3924(92)90047-L. PMID 1517629.
  4. (en) Drug Overdose Death Rates en a pachina web National Institute on Drug Abuse