Bu makalede Karaz Höyük konusu farklı açılardan ele alınarak, konunun günümüzdeki önemi ve güncelliği analiz edilecektir. Karaz Höyük'in toplumumuz üzerindeki çeşitli etkilerinin yanı sıra insanların günlük yaşamları üzerindeki etkisini de keşfedeceğiz. Ayrıca, tartışmayı zenginleştirmek ve Karaz Höyük hakkında daha eksiksiz ve objektif bir vizyon sunmak amacıyla, alandaki uzmanların ve profesyonellerin farklı bakış açıları sunulacaktır. Benzer şekilde, Karaz Höyük'in farklı alanlardaki etkisini göstermek için somut örnekler incelenecek ve Karaz Höyük'in halihazırda ortaya çıkardığı zorlukları yeterli düzeyde yönetmek için olası çözümler veya öneriler önerilecektir. Sonuçta bu makale, Karaz Höyük hakkındaki bilgiyi derinleştirmeyi ve önemi ve toplumumuz üzerindeki yansımaları konusunda yapıcı bir tartışmayı teşvik etmeyi amaçlamaktadır.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Karaz Höyük |
| il: | Erzurum |
| İlçe: | Merkez |
| Köy: | Karaz |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | Tescilli |
| Tescil No ve derece: | 3173 / 1 |
| Tescil tarihi: | 14.05.1987 |
| Araştırma yöntemi | Kazı |
Karaz Höyük, Erzurum il merkezinin yaklaşık 16 km. batı – kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Yaklaşık 200 metre çapındaki tepe 16 metre yüksekliktedir. Karasu Çayı'nın suladığı ovanın kuzeyindedir.
Höyük ilk kez 1941 yılında H. Örs tarafından saptanmıştır. Daha sonra 1942 ve 1944 yıllarında Türk Tarih Kurumu adına Dr. Hamit Zübeyir Koşay ve Kemal Turfan başkanlığında kazılar yapılmıştır.
Tepenin üç bölümünde yapılan sondajlarla saptanan tabakalanma Bizans Dönemi, Erken Tunç Çağı ve Geç Kalkolitik Çağ olarak verilmektedir.
Kazılarda ele geçen buluntular arasında obsidiyen ve çakmak taşı bıçaklar, öğütme taşları, metal oraklar, metal hançer ve bıçaklar, baltalar, mızrak uçları ve iğneler sayılabilir. Ancak en önem verilen buluntular, koyu yüzlü açkılı mal olarak da bilinen Karaz çanak çömleği buluntularıdır.
Karaz Höyük'te ele geçen çanak çömlekler, Erken Transkafkasya Kültürü olarak da bilinen (bazı kaynaklarda Yanık Kültürü, Khirbet Kerak Kültürü, Doğu Anadolu'nun Bakır Çağı olarak geçer) Karaz Kültürü'ne ait ilk buluntulardandır. Kültürün en eski yerleşmeleri Doğu Anadolu'da, Erzurum ve çevresidir. Doğu Anadolu'da Geç Kalkolitik Çağ ve Erken Tunç Çağ'ı boyunca gelişen Karaz Kültürü buluntuları ele geçen diğer yerleşimler arasında Pulur Höyük ve Güzelova Höyük, Sos Höyük ve Büyüktepe Höyük sayılabilir. Karaz Kültürü'nün etnik kökeninin Hurri olduğu kabul edilmektedir.