Bu yazıda toplumun çeşitli alanlarında büyük önem taşıyan Ayamama Deresi konusu ele alınacaktır. Ayamama Deresi uzun yıllardan beri çalışma ve ilgi konusu olmuştur ve alaka düzeyi günümüzde de geçerliliğini korumaktadır. Tarih boyunca Ayamama Deresi, kişisel, profesyonel veya akademik düzeyde insanların yaşamlarında çok önemli bir rol oynamıştır. Bu makale aracılığıyla, Ayamama Deresi hakkındaki bilgi ve anlayışı derinleştirmeyi, onun farklı yönlerini ve modern toplumdaki olası sonuçlarını keşfetmeyi amaçlıyoruz. Okuyucuya kapsamlı ve zenginleştirici bir vizyon sağlamak amacıyla, ayrıntılı ve kapsamlı bir analiz yoluyla Ayamama Deresi ile ilgili önemli yönlere ışık tutmaya çalışacağız.
| Ayamama Deresi | |
|---|---|
| Konum | |
| Ülke(ler) | İstanbul |
| Genel bilgiler | |
| Kaynak | Başakşehir |
| Ağız | Marmara Denizi |
| Uzunluk | 40 km |
Ayamama Deresi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda yer alan bir akarsudur. Başakşehir ilçesinin doğu kesimlerinde bir kaynaktan doğar. Bağcılar ve Bahçelievler ilçelerinden akarak, Bakırköy ilçesi sınırları içinde sularını Marmara Denizi'ne döker.
Adının kökeni konusunda farklı görüşler mevcuttur. Bir görüşe göre; adı bir Rum ortodoks azizi olan Aziz Mamas'tan (Yunanca: Άγιος Μάμας); bir diğer görüşe göreyse, Hristiyanlık peygamberi İsa'nın annesi Meryem'e atfen, Kutsal Anne anlamına gelen Άγία Μαμά (ok.: Aya Mama)'dan gelmektedir. Bu ad, Osmanlı döneminde de aynen korunarak Türkçeye geçmiş, günümüzde de bu adla anılmaktadır.
Yakın geçmişe kadar çevresi verimli tarım alanlarıyla çevriliydi. Doğduğu kaynaktan denize dökülene kadar pek çok kolu vardı. Çevresindeki bostanlar, bahçeler ve çiftlikler için önemli bir su kaynağıydı. Üstünde pek çok tarihî köprü ve Bizans döneminden kalma tarihî ayazmalar vardı. (Kutsal çeşme) 1950'li yıllardan sonra İstanbul'a yaşanan yoğun göç nedeniyle derenin çevresinde kaçak yapılaşma başladı. Yanlış kent planlamaları nedeniyle dere çevresine çok sayıda fabrika ve sanayi tesisi kuruldu. Bu kuruluşlar nedeniyle derenin suları aşırı kirlilik sorunuyla yüz yüze kaldı. Çevresindeki köylerin ve kaçak yapıların günümüzdeki semtlere evrilmesi ve bölgeden İstanbul'un en önemli iki yolu olan D100 ve TEM'in geçmesi nedeniyle dere yatağında değişiklikler yapıldı. Derenin büyük bölümü yer altına alınmak suretiyle yatağı daraltıldı.
Günümüzde İstanbul'un batısındaki en önemli merkezlerden olan İkitelli, Güneşli, Yenibosna ve Ataköy semtlerinden geçen dere, yatağı değiştirildiği için sık sık su taşkınlarına neden olmaktadır. Bu taşkınlarda büyük maddi kayıplar yaşanmaktadır. 2009 yılında yoğun yağış sonucu taşan Ayamama Deresi çevresindeki tüm semtler sular altında kalmış; onlarca kişi sel sularına kapılarak yaşamını yitirmişti. 2020'de ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından ıslah edilme çalışmaları başlanan Ayamama, daha sonra İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından uzun ve yeşil bir yaşam vadisine dönüştürüleceği duyuruldu. İnşaat çalışmaları Mayıs 2021'de başladı.