W dzisiejszym świecie Zgorzel stał się tematem ciągłego zainteresowania i debaty. Niezależnie od tego, czy jest to kwestia osobista, społeczna czy globalna, Zgorzel nabrał istotnego znaczenia w codziennym życiu ludzi. Jej skutki są odczuwalne w różnych obszarach, czy to w polityce, gospodarce, kulturze czy technologii. Zgorzel stał się kluczowym elementem w podejmowaniu decyzji i określaniu działań na poziomie indywidualnym i zbiorowym. W tym artykule zbadamy znaczenie i wpływ Zgorzel w naszym obecnym społeczeństwie, a także omówimy różne perspektywy i podejścia związane z tym tematem.
|
Ten artykuł od 2017-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Gangrena | |
Stopa cukrzycowa z poważnym zakażeniem z utratą palców – zgorzel wilgotna w środku. | |
Klasyfikacje | |
ICD-10 |
R02 |
---|
Zgorzel, gangrena – typ martwicy tkanek powodowanej w żywym organizmie przez anaerobowe (beztlenowe) bakterie gnilne z rodzaju Clostridium. Przyczyną gangreny jest obecność ogniska martwicy, dostępnego dla bakterii. Odpowiednie warunki istniejące w ognisku martwicy, takie jak wilgotność, temperatura i brak dostępu tlenu, sprzyjają rozwojowi beztlenowców. Zgorzel powstaje tylko w tych miejscach organizmu, które mają połączenie ze światem zewnętrznym (przez co stają się dostępne dla bakterii), dlatego występuje głównie:
Nazywana także zgorzelą (gangreną) właściwą. Obecna w tkankach z ograniczonymi możliwościami wysychania. Występuje w dwóch odmianach (różnią się one etiologią, obrazem klinicznym i anatomopatologicznym). Odmiany te to:
Ten typ zgorzeli jest wynikiem bakteryjnego zakażenia miazgi zęba. Zakażony ząb jest źródłem odogniskowych (zębopochodnych) zakażeń. Zgorzel może być następstwem martwicy zęba; jego charakterystyczną cechą jest gnilny zapach miazgi po trepanacji komory zęba.
Inaczej zgorzel (gangrena) rzekoma, gdyż nie występuje w tym przypadku gnicie tkanek, ale ich wysuszanie, niezbędne do wystąpienia tego rodzaju zgorzeli. Proces ten nazywa się strupieszeniem, czyli mumifikacją. Początkowo tkanka zmieniona chorobowo ma barwę bladą, następnie w postępującym procesie mumifikacji staje się czarna na skutek odkładania się siarczków żelaza. W jej przypadku może dojść do tzw. samoamputacji na skutek gromadzących się na granicy zgorzeli makrofagów i neutrofilów (fagocytów), przyciąganych przez obecny tu stan zapalny (martwica stymuluje jego powstawanie). Fagocyty te pochłaniają martwą tkankę w tej okolicy.
Występują po 4-5 dniach od przedostania się drobnoustrojów do organizmu; okres też może ulec wydłużeniu. Wokół zainfekowanej rany pojawia się obrzęk, zaczerwienienie, otaczające tkanki po dotyku wydają charakterystyczne trzeszczenie, dookoła rany występują pęcherze wypełnione posokowatym płynem (wysiękiem ropnym o charakterystycznym, odrażającym zapachu gnilnym) oraz gazem.
Zgłaszanie się do chirurga z każdą zanieczyszczoną raną, szczególnie z ranami:
Wczesne oczyszczenie rany oraz usunięcie ciał obcych zmniejsza ryzyko zgorzeli gazowej.
Zgorzele roślinne to nekrozy prowadzące do zamierania całych organów lub dużych powierzchni rośliny. Zgorzel całych roślin we wczesnych stadiach ich rozwoju nosi nazwę zgorzeli siewek. Obumieranie kiełków przed wydostaniem się nad powierzchnię gleby – to zgorzel przedwschodowa. Nekroza korzeni i części podliścieniowej oraz nekroza liści i organów nadziemnych – to zgorzel powschodowa.