Wywiad (rozmowa)
Artykuł, który za chwilę przeczytasz, dotyczy Wywiad (rozmowa), tematu, który ostatnio przykuł uwagę wielu osób. Wywiad (rozmowa) to temat, który wywołał debatę, zainteresowanie i ciekawość w różnych obszarach. Było przedmiotem badań, kontrowersji i spekulacji, a jego wpływ był znaczący w dzisiejszym społeczeństwie. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z Wywiad (rozmowa), od jego pochodzenia po możliwe konsekwencje. Przeanalizujemy jego wpływ na kulturę popularną, politykę, naukę i życie codzienne. Przyjrzymy się także różnym perspektywom na Wywiad (rozmowa), aby zaoferować wszechstronną i wzbogacającą wizję tego bardzo istotnego tematu. Poprzez głęboką i szczegółową analizę postaramy się rzucić światło na Wywiad (rozmowa) i jego znaczenie w obecnym scenariuszu.
Wywiad – przeznaczona do publikacji rozmowa przeprowadzona przez dziennikarza z budzącą zainteresowanie, najczęściej znaną osobą (twórcą, sportowcem, politykiem, celebrytą itp.). Terminem tym określa się również sposób zdobywania przez dziennikarza informacji.
Charakterystyka
.JPG)
Wywiad ma strukturę rozmowy, w której naprzemiennie występują formułowane przez dziennikarza krótkie pytania (lub zdania mające funkcję pytań) i dłuższe odpowiedzi rozmówcy. Inne gatunki dziennikarskie nie muszą w tak bezpośredni sposób przekazywać dynamiki procesu zasięgania informacji przez dziennikarza. W wywiadzie prasowym słowa obu uczestników przytaczane są w mowie niezależnej i są wizualnie odróżnione od siebie. Poza elementami takimi jak tytuł, lead oraz korpus zawierający wymianę replik między dziennikarzem a interlokutorem, w wywiadzie może pojawić się również nota biograficzna o rozmówcy, wyimki tekstowe (cytaty graficznie wyeksponowane poprzez np. zmianę czcionki, umieszczenie w ramce), fotografie bohatera lub bohatera z dziennikarzem w miejscu przeprowadzenia wywiadu czy też opis okoliczności towarzyszących wywiadowi, na kształt didaskaliów.
Wywiady rzadko przeprowadza się z osobami mało znanymi; zwykle ich bohaterami są osoby „reprezentujące coś w danej dziedzinie” – zajmujące istotną pozycję w sprawach politycznych, gospodarczych lub też cieszące się autorytetem ze względu na swoje osiągnięcia artystyczne, naukowe, sportowe lub wykonywany zawód. Wśród czynników mających wpływ na wybór bohatera wywiadu wymienia się: jego kompetencje, zajmowane stanowisko lub funkcję, popularność, autorytet, osobowość, zwyczajowość, niezwykłość.
Wywiad uważany jest za formę wypowiedzi medialnej, która wprowadza odbiorcę „za kulisy” pracy dziennikarza. Z tym według badaczy wiąże się jego atrakcyjność – daje on bowiem wrażenie bezpośredniego kontaktu ze słowem rozmówcy (co z kolei ma być gwarantem, że zostało ono przekazane wiernie i bez przekłamań). Jest to jednak wrażenie tylko pozorne, gdyż wywiad prasowy zawsze przed publikacją podlega obróbce i – na ogół – autoryzacji, co może doprowadzić do znaczących zmian merytorycznej zawartości wypowiedzi względem jej pierwotnej wersji. Również rejestrowane wywiady telewizyjne i radiowe poddawane są opracowaniu, a rozmówca ma prawo do autoryzacji. Jako idealną formę wywiadu wskazuje się bezpośrednią rozmowę przed audytorium.
Klasyfikacja i rodzaje
Wywiad jest gatunkiem łączącym w sobie cechy informacji i publicystyki: informuje o faktach, jednocześnie ujawniając poglądy rozmówcy, którego osoba i wyrażane opinie są celowo eksponowane. Jest to powodem dla którego badacze odmiennie klasyfikują wywiad w przestrzeni dwóch tradycyjnych zbiorów: gatunków informacyjnych i publicystycznych. Określany jest on m.in. jako gatunek pograniczny, informacyjno-publicystyczny, „skomplikowany gatunek informacyjny” lub niezaliczany w ogóle do żadnej z tych kategorii.
Wśród opisanych w literaturze przedmiotu typologii wywiadu wymienić można m.in.:
- podział ze względu na medium: wywiad prasowy, radiowy, telewizyjny, w formie książki;
- podział względu na dominującą tematykę: zur Sache – dotyczy faktów informacyjnych, zur Person – prezentujący osobowość i przekonania rozmówcy (publicystyczny); autorem tej klasyfikacji jest Hans-Joachim Netzer;
- podział ze względu na metodę przygotowania: wywiad improwizowany (kiedy dziennikarz nie zawsze jest w stanie przewidzieć, z kim przeprowadzi rozmowę, np. podczas imprez masowych) oraz przygotowany (do którego dziennikarz opracowuje wcześniej pytania, biorąc pod uwagę temat i rozmówcę – autoryzowany w przypadku prasy, emitowany na żywo lub rejestrowany w przypadku radia i telewizji).
Historia
Wśród pierwowzorów wywiadu prasowego wskazuje się starożytne dialogi, których autorami byli m.in. Platon i Lukian z Samosat, średniowieczne dialogowane traktaty i pisma filozoficzne, druki ulotne z okresu reformacji i kontrreformacji, a także artykuły polityczne w formie pytań i odpowiedzi. Należy jednak pamiętać, że wywiad jest gatunkiem autochtonicznym dla prasy (ukształtowanym na łamach tego medium).
Pierwszym opublikowanym wywiadem był wywiad Jamesa Gordona Bennetta Sr., ojca Jamesa Gordona Bennetta Jr., z pocztmistrzem z Buffalo, opublikowany w „New York Herald” 13 października 1835 r. Bennetta uważa się za twórcę tego gatunku.
Przypisy
- ↑ a b Wolny-Zmorzyński i Kaliszewski 2006 ↓, s. 110.
- ↑ Ślawska 2019 ↓, s. 87.
- ↑ Wywiad. sjp.pwn.pl. .
- ↑ a b Bauer 2010 ↓, s. 334.
- ↑ Wolny-Zmorzyński i Kaliszewski 2006 ↓, s. 110–111.
- ↑ a b c Wolny-Zmorzyński i Kaliszewski 2006 ↓, s. 112.
- ↑ Bauer 2010 ↓, s. 336.
- ↑ Wojtak 2010 ↓, s. 31, 143.
- ↑ Wojtak 2010 ↓, s. 142.
- ↑ Sobczak 2006 ↓, s. 24.
- ↑ Bauer 2010 ↓, s. 339.
- ↑ a b Wolny-Zmorzyński i Kaliszewski 2006 ↓, s. 111.
- ↑ Bauer 2010 ↓, s. 333–334.
- ↑ Ślawska 2019 ↓, s. 88.
- ↑ a b Bauer 2010 ↓, s. 335–336.
- ↑ Ślawska 2019 ↓, s. 88, 101.
- ↑ Magdatena Tobik (oprac.). ABC autoryzacji. „Press”, s. 54–55, grudzień 2008.
- ↑ Wolny-Zmorzyński i Kaliszewski 2006 ↓, s. 31.
- ↑ Sobczak 2006 ↓, s. 26.
- ↑ Ślawska 2017 ↓, s. 23.
- ↑ Ślawska 2017 ↓, s. 20.
- ↑ Bauer 2010 ↓, s. 337.
- ↑ Sobczak 2006 ↓, s. 32.
- ↑ Bauer 2010 ↓, s. 334–335.
- ↑ Ślawska 2017 ↓, s. 25.
- ↑ Bauer 2010 ↓, s. 333, 335.
- ↑ Wolny-Zmorzyński i Kaliszewski 2006 ↓, s. 111; Bauer 2010 ↓, s. 334.
Bibliografia
- Maria Wojtak: Analiza gatunków prasowych. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2010. ISBN 978-83-227-2880-2.
- Zbigniew Bauer: Wywiad. Gatunek i metoda. W: Dziennikarstwo i świat mediów. Zbigniew Bauer, Edward Chodziński (red.). Kraków: Universitas, 2010. ISBN 978-83-242-1021-3.
- Kazimierz Wolny-Zmorzyński, Andrzej Kaliszewski, Wojciech Furman: Gatunki dziennikarskie. Teoria, praktyka, język. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, 2006. ISBN 978-83-60501-01-6.
- Magdalena Ślawska: Sztuka mediów. O świadomości gatunkowej dziennikarzy prasowych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019. ISBN 978-83-226-3678-7.
- Magdalena Ślawska. Typologie gatunków medialnych – przegląd stanowisk. „Forum Lingwistyczne”, s. 15–29, 2017. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
- Barbara Sobczak: Wywiad telewizyjny na żywo. Charakterystyka gatunku. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2006. ISBN 83-88176-68-4.