Kalendarium historii Czech

Kalendarium historii Czech – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Czech.

Czasy najdawniejsze

• IV w. p.n.e. – ziemie obecnych Czech zajęli celtyccy Bojowie.
• I w. p.n.e. – germańscy Markomanowie opanowali tereny Bojów.
• przełom V i VI w. n.e. – ziemie obecnych Czech zajęły plemiona słowiańskie.
• 623–658 – ziemie, na których znajdują się dzisiejsze Czechy, znalazły się w składzie Państwa Samona.
• lata 60. IX w.–początek X w. – tereny obecnych Czech znalazły się w państwie wielkomorawskim.
• 862 – św. Cyryl i Metody rozpoczęli misję chrystianizacyjną na terenach Moraw i Słowacji.
• 884 – chrystianizacja Czech w obrządku słowiańskim.
• IX–X w. – książęta prascy z rodu Przemyślidów zjednoczyli sąsiednie plemiona słowiańskie we wczesnofeudalne państwo czeskie.

Państwo Przemyślidów

• 929 – Czechy stały się lennym krajem Rzeszy.
• 973–976 – utworzenie biskupstwa praskiego.
• X w. – obrządek łaciński wyparł obrządek słowiański.
• koniec X w. – Mieszko I wystąpił przeciw Czechom i wcielił do Polski ziemie Wiślan i Śląsk.
• 1003–1004 – panowanie Bolesława Chrobrego nad Czechami.
• 1019 – zjednoczenie Czech i Moraw.
• 1085 – Wratysław II został pierwszym królem Czech.
• XI w.–I poł. XII w. – konflikt między Czechami i Polską o Śląsk.
• 1198 – władcy Czech otrzymali dziedziczny tytuł królewski.
• 1212 – władcy Czech zostali zaliczeni do grona elektorów Rzeszy.
• XIII w. – Czechy opanowały chwilowo Austrię, Styrię, Karyntię i Krainę.
• 1278 – w wyniku bitwy pod Dürnkrut Czesi stracili Austrię, Styrię, Karyntię i Krainę na rzecz Habsburgów.
• 1300 – Wacław II koronował się w Gnieźnie na króla Polski.
• 1301–1304 – Czechy zajęły chwilowo Węgry.
• 1306 – zamordowano Wacława III, co oznaczało koniec dynastii Przemyślidów.

Rządy Luksemburgów i Jagiellonów

• 1335 – Jan Luksemburski zajął Śląsk.
• 1344 – założono praskie arcybiskupstwo.
• 1345 – wybucha wojna polsko-czeska.
• 1346–1378 – szczytowy okres czeskiego królestwa za panowania Karola IV.
• 1348 – Karol IV założył pierwszy uniwersytet w Czechach.
• 1355 – koronacja Karola IV.
• 1415 – duchowny Jan Hus został spalony na stosie za nawoływanie do zmian w Kościele Katolickim.
• lipiec 1419 – zwolennicy Jana Husa (husyci) sięgnęli po władzę w Pradze.
• listopad 1419 – zjazd panów i szlachty wybrał na króla Zygmunta Luksemburskiego – nowego władcy nie zaakceptowali husyci, którzy zaoferowali koronę czeską Władysławowi II Jagielle.
• 1419–1434 – wojny husyckie.
• 1420–1431 – Zygmunt Luksemburski zorganizował pięć krucjat przeciwko husytom.
• 1434 – doszło do porozumienia pomiędzy katolikami a umiarkowanymi husytami (kalikstynami). Do rozmów pokojowych nie zaproszono radykalnych husytów (taborytów).
• 1434 – w bitwie pod Lipanami katolicy i kalikstyni pokonali taborytów.
• 1436 – husyci ogłosili ugodę z Kościołem (kompaktaty praskie).
• I poł. XV w. – ostatecznie ukształtowała się w Czechach reprezentacja stanowa panów, szlachty i miast (sejmy) oraz utrwaliła się zasada elekcyjności tronu.
• 1471 – tron objął Władysław II Jagiellończyk.
• 1526 – tron objęli Habsburgowie.

Rządy Habsburgów

• XVI w. – początek reformacji w Czechach.
• 1618–1648 – wojna trzydziestoletnia pomiędzy czeską reprezentacją stanową a Habsburgami.
• 1620 – bitwa pod Białą Górą.
• 1635 – Czechy utraciły Łużyce na rzecz Saksonii.
• 1740–1748 – wojna o sukcesję austriacką.
• 1756–63 – wojna siedmioletnia.
• koniec XVIII w. – początek rewolucji przemysłowej w Czechach.
• XIX w. – odrodzenie narodowe Czechów.
• 1848 – panslawizm stał się programem czeskiego stronnictwa narodowego.
• II poł. XIX w. – Czechy stały się przodującą gospodarczo prowincją monarchii austriackiej.
• 1874 – czeskie stronnictwo narodowe rozpadło się na staroczechów i młodoczechów domagających się zwiększenia praw narodowych dla Czechów.
• 1878 – założono Czeską Partię Socjaldemokratyczną.
• koniec XIX w. – zaostrzył się konflikt pomiędzy ludnością czeską a niemiecką w wyniku wprowadzenia uregulowań językowych.
• 1914–1918 – czeski politycy liberalni opowiedzieli się po stronie ententy.
• 1916 – w Paryżu powstała Czechosłowacka Rada Narodowa.
• 1918 – w umowie pittsburskiej ustalono utworzenie wspólnego państwa Czechów i Słowaków.
• 28 października 1918 – Czechosłowacja proklamowała niepodległość.

Historia Czechosłowacji

 Osobny artykuł: Kalendarium historii Czechosłowacji.

Okres międzywojenny

• 1919–1920 – ustalono granice Czechosłowacji.
• 1920 – powstała konstytucja Czechosłowacji.
• 1920 – arbitraż międzynarodowy przyznał Czechosłowacji zachodnią część Śląska Cieszyńskiego oraz część Spiszu i Orawy.
• 1935 – wzmogły się tendencje nazistowskie i separatystyczne wśród Niemców zamieszkujących Sudety, wśród Polaków mieszkających na Zaolziu oraz wśród Węgrów na Słowacji.
• 1938 – Czechosłowację zmuszono do przyjęcia warunków układu monachijskiego.
• jesień 1938 – Niemcy zajęły Sudety.
• 2 października 1938 – Polska zajęła Zaolzie.

Okupacja niemiecka

• 15 marca 1939 – sejm słowacki proklamował niepodległość, zaś Czechy przekształcono w Protektorat Czech i Moraw (Zaolzie pozostało zajęte do września 1939 przez Polskę).
• 15 marca 1939–9 maja 1945 – okupacja Czech przez III Rzeszę.
• 1940 – w Londynie powstał czechosłowacki rząd na emigracji.
• marzec 1945 – rząd Czechosłowacji na emigracji przyjął współpracę z ZSRR.

Rządy komunistyczne

• 1945 – przeprowadzono nacjonalizację banków, towarzystw akcyjnych i zakładów przemysłowych.
• 1945 – wysiedlono 3 mln Niemców sudeckich.
• 1945 – Czechosłowacja została członkiem ONZ.
• 1948 – w wyniku praskiego zamachu władzę przejęła Komunistyczna Partia Czechosłowacji.
• 1948 – uchwalono nową konstytucję Czechosłowacji zapowiadającą przekształcenie jej w państwo socjalistyczne.
• 1949 – Czechosłowacja została członkiem RWPG.
• 1955 – Czechosłowacja została członkiem Układu Warszawskiego.
• 1960 – Zgromadzenie Narodowe uchwaliło nową konstytucję, która zmieniła nazwę państwa na Czechosłowacką Republikę Socjalistyczną.
• 1968 – „praska wiosna”.
• sierpień 1968 – wojska Układu Warszawskiego z ZSRR, NRD, Polski, Węgier i Bułgarii przeprowadziły wojskową interwencję.
• styczeń 1977 – powstała niezależna grupa opozycyjna Karta 77.
• lata 80. XX w. – kryzys gospodarczy.
• 15–21 stycznia 1989 – w Czechach doszło do manifestacji w 20. rocznicę samopodpalenia Jana Palacha („tydzień Palacha”).
• 21 sierpnia 1989 – milicja brutalnie stłumiła manifestacje w Czechach.
• 17 listopada 1989 – początek aksamitnej rewolucji.
• 20 listopada 1989 – 200 tys. osób protestowało w Pradze przeciwko systemowi komunistycznemu. Do mniejszych protestów doszło w Brnie, Bratysławie i w Ostrawie.
• 27 listopada 1989 – wybuchł dwugodzinny strajk generalny na terenie Czechosłowacji.
• 29 grudnia 1989 – prezydentem został Václav Havel.

Demokratyczna Czechosłowacja

• kwiecień 1990 – zmieniono nazwę państwa na Czeską i Słowacką Republikę Federacyjnę.
• 8–9 czerwca 1990 – wybory parlamentarne wygrały Forum Obywatelskie (Czechy) i Społeczeństwo przeciw Przemocy (Słowacja).
• lipiec 1992 – Słowacja ogłosiła deklarację niepodległości.
• 1 stycznia 1993 – rozpad Czechosłowacji na dwa samodzielne państwa: Czechy i Słowację.

Czasy najnowsze

• styczeń 1993 – Czechy przyjęto do ONZ.
• 1993 – prezydentem został Václav Havel.
• 1995 – Czechy przyjęto do OECD.
• 1999 – Czechy przyjęto do NATO.
• 1 maja 2004 – Czechy przyjęto do Unii Europejskiej.

Przypisy