Jaryło
W dzisiejszym artykule porozmawiamy o Jaryło, temacie, który od lat przykuwa uwagę wielu osób. Od swoich początków do chwili obecnej Jaryło był przedmiotem debaty, dyskusji i analiz w różnych obszarach. Jego znaczenie i wpływ na społeczeństwo stawia go jako temat zainteresowania ogółu, czy to ze względu na jego wpływ na kulturę popularną, naukę, politykę czy jakąkolwiek inną dziedzinę. W całym artykule będziemy badać różne aspekty związane z Jaryło, aby zaoferować szeroką i kompletną wizję tego tematu.
Jaryło, Jaryła, Jaruna – słowiańskie bóstwo płodności i wiosny, poświadczone w folklorze Słowian wschodnich i południowych.
Informacje na temat Jaryły pochodzą z XVIII i XIX-wiecznych materiałów etnograficznych, brak jest wcześniejszych wzmianek na temat tego bóstwa. Zgodnie z zapisem w kronice miasta Woroneża z 1765 roku święto ku czci Jaryły obchodzono 23 lub 27 kwietnia według kalendarza juliańskiego (15 kwietnia według kalendarza gregoriańskiego), do czasu aż zostało zakazane przez miejscowego biskupa.
W wyobrażeniach ludowych Jaryłę wyobrażano sobie jako bosego młodzieńca w białej szacie, jadącego na białym koniu. Na głowie miał wianek, w prawej ręce trzymał głowę ludzką, w lewej zaś kłosy żyta. W wersji schrystianizowanej utożsamiano go ze św. Jerzym. Pochodzący z 1846 roku zapis obrzędu powitania wiosny obchodzonego na Białorusi informuje o korowodzie dziewcząt, z których jedna, posadzona na koniu uwiązanym do słupa, odgrywała postać Jaryły. Zgromadzone śpiewały pieśń:
Włóczył się Jaryło / Po całym świecie / Rodził żyto w polu / Płodził ludziom dzieci / A gdzież on nogą / Tam żyto kopą / A gdzież on na ziarnie / Tam kłos zakwitnie
Cały obrzęd stanowił echo prastarych obrzędów płodnościowych, czego świadectwem jest folklorystyczny motyw zastąpienia „starego” Jaryły przez „młodego”, często po stoczonej walce. Jaryło umierał wraz z nadejściem lata, wtedy to młode mężatki sporządzały kukłę wyobrażającą bóstwo i urządzały jej symboliczny pogrzeb.
Ze względu na podobieństwo źródłosłowu imienia bóstwa, część badaczy doszukiwała się jego związku z połabskim Jarowitem, który z kolei ma wiele cech wspólnych z lechickim Jaszą, co skłania niektórych badaczy do stawiania teorii, łączących tę trójkę, jako odmiany regionalne dawnego prasłowiańskiego boga.
Przypisy
- ↑ a b c Jerzy Strzelczyk: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Rebis, 2007, s. 85. ISBN 978-83-7301-973-7.
- ↑ a b c d e f g Andrzej Szyjewski: Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003, s. 118-122. ISBN 83-7318-205-5.
- ↑ a b c d e Aleksander Gieysztor: Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2006, s. 134-135. ISBN 83-235-0234-X.
- ↑ Jasz - Jesza » BogowiePolscy.net - Panteon Plemion Lechickich , www.bogowiepolscy.net .
