نام فرنکو-پروونسال توسط گراتزادیو ایسایا آسکولی به زبان آرپیتان داده شد. نام آرپیتان میان گویشوران این زبان استفاده میشود. نام آرپیتان معنی اهالی آلپ را میدهد و بسیاری از پژوهشگران بومی این زبان آن را بر فرنکوپروونسال برتری می دهند. در سوییس گویشوران این زبان را روماند مینامند که اصطلاحی آلمانی برای رومی تباران است. پایگاه فرهنگی آرپیتان در کشور ایتالیا نام این زبان را آرپیتان ذکر کردهاست.
پراکندگی گویشها
این زبان در منطقه خودمختار آئوستا والی در شمال ایتالیا و نیز منطقه تورین و فوجیا در ایتالیا و مناطق روماندی کشور سوییس رواج دارد. این زبان در گذشته تحت نفوذ زبان لاتین قرار اشت و هماکنون تنها کاربرد محاورهای دارد و به نوبه خود لهجههای متعددی را نیز شامل میشود. از لهجههای متعدد این زبان میتوان لهجه آرپیتانی لیون بنام برسان، و نیز دوفینوآ و ساوویارد را در فرانسه و وودوآ در سوییس و والدوتن و فیاتر را در ایتالیا ذکر کرد.
فارسی
زبان آرپیتان
لهجه ساوویارد
لهجه برسان
سلام!
Bonjor !
/bɔ̃ˈʒu/
/bɔ̃ˈʒø/
شب خوش!
Bôna nuet !
/bunɑˈne/
/bunɑˈnɑ/
خدانگهدار!
A revêr !
/arˈvi/
/a.rɛˈvɑ/
آری
Ouè
/ˈwɛ/
/ˈwɛ/
نه
Nan
/ˈnɑ/
/ˈnɔ̃/
شاید
T-èpêr / Pôt-étre
/tɛˈpɛ/
/pɛˈtetrə/
لطفاً
S'el vos plét
/sivoˈple/
/sevoˈplɛ/
سپاسگزارم!
Grant marci !
/ɡrɑ̃maˈsi/
/ɡrɑ̃marˈsi/
یک مرد
On homo
/on ˈomo/
/in ˈumu/
یک زن
Na fena
/nɑ ˈfɛnɑ/
/nɑ ˈfɛnɑ/
ساعت
Lo relojo
/lo rɛˈloʒo/
/lo rɛˈlodʒu/
ساعت ها
Los relojos
/lu rɛˈloʒo/
/lu rɛˈlodʒu/
گل سرخ
La rousa
/lɑ ˈruzɑ/
/lɑ ˈruzɑ/
گلهای سرخ
Les rouses
/lɛ ˈruzɛ/
/lɛ ˈruze/
او(مذکر)دارد میخورد.
Il menge.
/il ˈmɛ̃ʒɛ/
/il ˈmɛ̃ʒɛ/
او(زن)آواز میخواند
Le chante.
/lə ˈʃɑ̃tɛ/
/ɛl ˈʃɑ̃tɛ/
ادبیات آرپیتان
نخستین نمونههای ادبی بدست آمده از این زبان به قرن دوازدهم میلادی باز میگردد که شعری با یکصد و پنج بیت دربارهٔ اسکندر مقدونی میباشد. کتابی دیگر در در ده هزار خط وجود دارد که در نیمه دوم قرن دوزادهم نوشته شده و گاهی آن را به لهجه قدیمی آرپیتان منسوب میدانند. کتابی دیگر دربارهٔ حماسه سن بارتولومه بدست آمده که از کتب قدیمی این زبان است. بیشتر متون مذهبی آرپیتان از زبان لاتین ترجمه شده بودند.
Liga de la Savouè: Lexique Two glossaries: French/Francoprovençal and Francoprovençal/French based on the standard ORA of Dominique Stich, in zip files containing MS Word docs.
Université Laval: Val-d'Aosteبایگانیشده در ۱۱ اوت ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine Laval University, Québec (Canada). Expansive article about minority languages in the Aosta Valley, including links to full texts of language laws and statutes. (ایتالیایی)(فرانسوی)