ប្លូក

គឺជាគេហទំព័រមួយ ដែលបង្កើតអាស័យដ្ឋានសេរីនិង មានលក្ខណះងាយស្រួល ដូចជាទនានុប្ឃវត្តិ (សៀវភៅប្រចាំថ្ងៃ) របស់រនរណានាក់បោះពុម្ភនលើអ៊ីនធឺណេត។ ពាក្យ «ប្លូក»នេះ មកពីភាសាអង់គ្លេស ជាពីពាក្យ៖ «វេប» (web) និង «លូក» (log) ទៅជា «វេបលូក» (weblog) ប៉ុន្តែគេបានខ្លីវាជា «ប្លូក» (ភាសាអង់គ្លេស «blog») នៅភាសាខ្មែរ ហៅតែ «ប្លូក» ឬ «គេហទំព័រផ្ទាល់ខ្លួន»។ អ្នកដែលអភិបាលប្លូក មានឈ្មោះ «អ្នកធ្វើប្លូក» ឬ «អ្នកនិពន្ទប្លក» ប្លក់អាចប្រើជាកិរិយាសព្ទ័ដែលមានន័យថា ការតំហែទាំនិងបង្កើតអត្ថបទ។ ការដុះដាលនិងការរីចចំរើនរបស់ប្លូកនៅស.វ១៩៩០ថ្មីៗនេះព្រមទាំងការមកដល់នៃឧបករណ៍សំរាប់បោះពុម្ភផ្សាយ ដែលបានធ្វើអោយការចុះព័ត៌មានមានភាពងាយស្រួលដល់អ្នកប្រើប្រាស់ជាច្រើន ដែលមិនទាន់មានបច្ចេកទេស ចំនេះដឹងខាងកូដ ដូចជា HTML FTP ដែលសុទ្ធទាមទាអោយអ្នកប្រើ ប្រាស់ត្រូវតែចេះ។ រាល់អ្នកទស្សនាប្លូកទាំងអស់ អាចធ្វើការទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៅខាងក្នុងប្លូកដោយ ផ្តល់ជាមតិចូលរួម ផ្ញើរសារអោយគ្នាទៅវិញទៅមក តាមរយៈវីចជិត(Widgets) ជាច្រើននៅក្នុងប្លូកនោះ។ អ្នកបង្កើតប្លូកមិនត្រឹមតែអាចអោយអ្នកប្រើប្រាស់ចុះបានតែព័ត៌មាននោះទេ តែថែមទាំងបន្ថែមនូវបណ្តាញទំនាក់ទំនង(The Social Network) សំរាប់អោយយើងបង្កើតការទំនាក់ ទំនងគ្នាពីប្លូកមួយទៅអ្នកអានរបស់យើង។ មានប្លូកជាច្រើនផ្តល់នៅប្រយោគពិសេសមួយនៅលើពាក្យអត្ថាធិប្បាយ ។ ជាតួយ៉ាងប្លូកផ្ទុកទៅ ដោយ អក្សរ រួបភាព និងតំណភ្ជាប់ទៅកាន់ប្លូកដទៃទៀត ទំព័រផ្សេងៗ ឬប្រធានបទផ្សព្វផ្សាយណា មួយដែលមានការទាក់ទង។ អ្នកអានដែលមានសមត្ថភាពជាមនុស្សម្នាក់ដែលចេះផ្តល់មតិសំរាប់ ធ្វើអន្តរកម្មជាមួយអ្នកបង្កើតប្លូក។ ប្លូកភាគច្រើនសំដៅទៅលើផ្នែក សីល្បៈ (Art Blog) រូបថតPhotoblog) វីដេអូ(Video blogging) តន្ត្រី ការផ្សាយសំលេង (Podcasting blogging) និងការចុះព័ត៌មានខ្លីៗ ។

ប្រវត្តិ

ការព្រមព្រៀងពាក្យ (weblog) ត្រូវបានបង្កើតថ្មីដោយលោក នៅសហរដ្ឋអាមេរិក កើតនៅឆ្នាំ១៩៥៣ ដែលបានបង្កើតពាក្យថាweblog នេះនៅថ្ងៃទី ១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៩៧។ ទំរង់ពាក្យកាត់ថា blog ត្រូវបានបង្កើតដោយលោក ពីតឺ មឺហូល(Peter Merholz) ដែលបាននិយាយលេងថា ចោលពាក្យថា we blog ហើយដូរទៅជាblog នៅក្នុងប្លូក គាត់ឈ្មោះថា Peterme.com ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ១៩៩៩។ មិនយូប៉ុន្មានលោក ជនជាតិអាមេរិចកាំង កើតនៅថ្ងៃទី ៣១ ខែមិនា ឆ្នាំ១៩៧២ ដែលជាអ្នកផ្តើមបង្កើតប្លូក នៅក្រុមហ៊ុន ជាក្រុមហ៊ុនបង្កើតប្លូក ហើយ បានអោយដំណើរការនៅក្នុង ថ្ងៃទី២៣ ខែ សីហា ឆ្នាំ ១៩៩៩ ដែលកុ្រមហ៊ុនGoogle ទិញដាច់មុខ នៅក្នុងខែ កុម្ភះ ឆ្នាំ ២០០៣ ។ ពាក្យថាប្លូកមានទាំងនាមនិងកិរិយាស័ព្ទ បើជាកិរិយាស័ព្ទ មានន័យថា បន្ថែមរឺចុះផ្សាយព័ត៌មានទៅក្នុងប្លូក។ ហើយបានព្រមព្រៀងបែងចែក អោយអ្នកបង្កើតប្លូក ដោយប្រើប្រាស់អន្តរកម្មជាមួយនិងក្រុមហ៊ុន ពីរ៉ា លែប ដែលជាអ្នកបង្កើតប្លូកកំពុងដឹកនាំអោយមនស្ស ទាំងអស់ដឹងពីការព្រមព្រៀងរបស់គាត់។

មកំណើត

មុនពេលដែលប្លូកបានល្បីឈ្មោះ សមាគមន៍បានយកបែបបទជាច្រើន ដែលរួមទាំង ] ទំនងដូចជា បណ្តាញអគ្គិសនីទួទៅសំរាប់ផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មាន សេវាកម្មពានិជ្ជ កម្មធំដំបូងគេបង្អស់។ ក្នុងឆ្នាំ១៩៩០ កម្មវិធីសំរាប់ទំនាក់ទំនងគ្នានៅលើអ៊ីនធឺណិត បានបង្កើតអោយ មានការសន្ទនាគ្នាជាមួយនិងការរំខាន។ ការរំខាននេះកើតឡើងនៅពេលដែលផ្ញើរសារអោយគ្នាទៅ វិញទៅមក។ ប្លូកដែលទំនើបវិវត្តិ មកពីវិបសាយព័ត៌មានផ្តល់ខ្លូន ដែលជាគេដាក់ចូលនូវជីវិតផ្ទាល់ខ្លួនរបស់គេ។ វិបសាយទាំងអស់នោះហើយដែលគេហៅថាវិបសាយផ្ទាល់ខ្លួន ផ្សាយព័ត៌មាន ឬអ្នកកាសែត។ ចាស្ទីហល(Justin Hall) ជាអ្នកដែលចាប់ផ្តើមបង្កើតប្លូកផ្ទាល់ខ្លួន នៅឆ្នាំ១៩៩៤ នៅពេលដែលគាត់ ជាសិស្សនៅសកលវិទ្យល័យ ] នៃសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលបានគេទទូលស្គាល់ថា ជាជាកន្លែងទីមួយដែលបាននង្កើតប្លូកដំបូងគេ ដូចជាលោក ជឺរី ភូមឺលី(Jerry Poumelle) អ្នកវិទ្យសាស្រ្ត ជាតិអាមេរិក កើតនៅថ្ងៃទី ០៧ ខែសីហា ឆ្នាំ១៩៣៣ ។ លោក ធ្នកបង្កើតកម្មវិធីជាតិអាមេរិ បានទទួលកិត្តិយសដែលជាជើងចាស់ម្នាក់ដែលប្រើប្រាស់ប្លូក។

ប្រជាប្រិយភាព

បន្ទាប់ពីមានបច្ចេកទេសធ្វើអោយប្លូកមានដំនើរការលឿនមក ការប្រើប្រាស់ប្លូកកើនប្រជាប្រិយភាព។ ការប្រើប្រាស់ប្លូកសាយភាយឡើលនៅឆ្នាំ ១៩៩៩ និងឆ្នាំបន្តបន្ទាប់ទៀត ក៏ក្លាយទៅជាវិបសាយពេញ និយម័នៅពេលអនាគត់ដំណាលគ្នានិងការមកដល់នូវឧបករណ៍ដែលសំរាប់បង្កើតប្លូកអោយ ងាយស្រួល។

1. លោក ] អ្នកបង្កើតវិបសាយនិងកម្មវិធីកុំព្យូទ័រ បង្កើតកម្មវិធី ដែលសំរាប់អោយអ្នកអានមានទំនាក់ទំនងនិងគ្នា នៅខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលថ្មីៗនេះបានកើនឡើងដល់រាប់ពាន់អ្នកដែលបានបង្កើតវិបសាយផ្ទាល់ខ្លួន។ Open Diary បានកែ ប្រែអោយមតិរបស់អ្នកអាន ក្លាយទៅជាកន្លែងមួយដែលអាចមតិផ្ញើរទៅកាន់អ្នកបង្កើតប្លូកទាំងអស់។
2. លោក ប្រេដ ថហ្វីសផាតធ្រីក() បានចាប់ផ្តើមបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គម នៅខែមិនា ឆ្នាំ១៩៩៩។
3. លោក អេនដ្រួ ស្មេល(Andrew Smales) បានបង្កើតវិបសាយមួយឈ្មោះ Pitas.com ក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៩៩ ។
4. លោក អ៊ីវាន់ វីលលាម(s) និងលោក នៅក្រុមហ៊ុន Pyra Labs ចាប់ផ្តើមវិបសាយ blogger.com នៅខែសីហា១៩៩៩ ត្រូវបាន Google ទិញនៅខែគុម្ភៈ ២០០៣។