Людвіг ван Бетховен

Людвіг ван Бетховен
ням.: Ludwig van Beethoven
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння мерк. 16 снежня 1770(1770-12-16)
Месца нараджэння
Дата смерці 26 сакавіка 1827(1827-03-26) (56 гадоў)
Месца смерці
Месца пахавання
Краіна  Германія,
 Аўстрыйская імперыя
Бацька Johann van Beethoven
Маці Maria Magdalena van Beethoven
Музычная дзейнасць
Педагог Christian Gottlob Neefe, Франц Іозеф Гайдн, Антоніа Сальеры, Johann Baptist Schenk, Johann Georg Albrechtsberger, Gilles van der Eeden і Муцыа Клеменці
Прафесіі кампазітар
Гады актыўнасці 1782—1827
Інструменты фартэпіяна і скрыпка
Жанры класічная музыка
Выхаванцы Карл Чэрні, Dorothea von Ertmann, Ferdinand Ries, Archduke Rudolf of Austria і Babette Countess Keglevich de Buzin
Грамадская дзейнасць
Член у
Узнагароды
Аўтограф Аўтограф
beethoven-haus-bonn.de
Лагатып Вікікрыніц Творы ў Вікікрыніцах
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Лагатып Вікіцытатніка Цытаты ў Вікіцытатніку

Лю́двіг ван Бетхо́вен (ням.: Ludwig van Beethoven, 17 снежня 1770, Бон, Германія — 26 сакавіка 1827, Вена, Аўстрыя) — вялікі нямецкі кампазітар, дырыжор і піяніст.

Біяграфія

Людвіг ван Бетховен нарадзіўся ў снежні 1770 г. у горадзе Бон, які належаў кёльнскаму курфюрсту. У яго жылах, акрамя нямецкай, цякла і фламандская кроў. Бацька Бетховена быў пеўчым Бонскай капэлы. Маці — кухаркай. Бацьку маленькага Людвіга, Іагану ван Бетховену (1740—1792 гг.) не давалі супакою лаўры Вольфганга Амадэя Моцарта, таму навучанне музыцы будучага кампазітара праводзілася часта даволі жорсткімі метадамі. Прымусамі і збіццём бацька прымушаў 4-летняе дзіця гадзінамі праседжваць за фартэпіяна і завучваць практыкаванні на скрыпцы. У 1782 годзе Бетховен ужо напісаў тры санаты для клавесіна, яму тады ішоў 13-ы год. У шаснаццацігадовым узросце Людвіг ужо карыстаўся шырокай вядомасцю ў Боне.

  • 1787 г. — першая паездка ў Вену. Сустрэча з В. А. Моцартам. Праслухаўшы выкананне юнага Бетховена, Моцарт сказаў: «Звярніце ўвагу на яго. Ён усіх прымусіць пра сябе казаць». Раптам атрымаўшы вестку аб хваробе маці, Людвіг быў вымушаны тэрмінова вярнуцца ў Бон; пасля ён вучыўся ў Вене ў Ё. Гайдна, І. Г. Альбрэхтсбергера і А. Сальеры.
  • 1789 г. — Людвіг стаў вольным слухачом філасофскага факультэта Бонскага ўніверсітэта Архівавана 23 чэрвеня 2008..
  • 1792 г. — канчатковы пераезд у Вену. Сімпатыі да Французскай рэвалюцыі.

Да пачатку 1800-х гг. Бетховен — аўтар шматлікіх твораў, якія здзіўлялі сучаснікаў драматызмам і навізной музычнай мовы. У іх ліку: фартэпіянныя санаты № 8 («Патэтычная»), 14 («Месяцавая»), саната №21 («Аўрора»), першыя 6 струнных квартэтаў.

У 1800 г. была выкананая 1-я сімфонія Бетховена. Развіццё глухаты, першыя прыкметы якой з’явіліся ў 1798 г., прымусіла Бетховена паступова скараціць канцэртную дзейнасць, а пасля 1815 г. ад яе адмовіцца. Вядомы факт пра тое, што Бетховен наўмысна адпілаваў ножкі ад свайго раяля, каб лепш адчуваць вібрацыю падлогі і так раўнаважыць недахоп слыху. У творах 1802—1812 гг. цалкам выявіліся характэрныя прыкметы спелага стылю Бетховена. У апошні перыяд творчасці з’явіліся 9-я сімфонія з заключным хорам на словы оды «Да радасці» Шылера і Урачыстая меса, а таксама шэдэўры яго камернай музыкі — санаты для фартэпіяна № 28—32 і квартэты № 12—16.

Людвіг ван Бетховен

На фарміраванне светапогляду Бетховена моцна паўплывалі Вялікая французская рэвалюцыя і эпоха напалеонаўскіх войн; яго творчасць цесна звязана з сучасным яму мастацтвам, літаратурай, філасофіяй, з мастацкай спадчынай мінулага (Гамер, Плутарх, Уільям Шэкспір, Жан Жак Русо, Іаган Гётэ, Імануіл Кант, Фрыдрых Шылер). Асноўны ідэйны матыў творчасці Бетховена — тэма гераічнага змагання за волю, увасобленая з асаблівай сілай у 3, 5, 7 і 9-й сімфоніях, у оперы Фідэліо, ва ўверцюры «Эгмант», у фартэпіяннай санаце № 23 («Апасіаната») і інш. Разам з тым, Бетховен стварыў мноства твораў, якія выказваюць тонкія асабістыя перажыванні: знакамітая «Месяцавая» саната была прысвечана графіні Джульеце Гвічардзі — першаму каханню кампазітара; 3-я сімфонія («Гераічная») была складзеная ў гонар Напалеона, каторы нёс, як бачылася Бетховену, сцяг рэспубліканства ў старую Еўропу, але пасля, з прыняццем Напалеонам тытула імператара, кампазітар з болем у сэрцы перафразаваў прысвячэнне ў «Гераічная сімфонія, складзеная ў памяць Вялікага Чалавека»; 4-я сімфонія створаная пад уражаннямі лета 1806 года, якое ён правёў у маёнтку сваіх сяброў Брунсвікаў у венгерскім мястэчку Каромпа, дзе здабыў каханне ў асобе Тэрэзы Брунсвік; 5-я сімфонія — «сімфонія Лёсу», напісаная пад панурымі перажываннямі, звязанымі з мацнеючай глухатой, у сімфоніі можна адчуць, як Лёс стукае ў дзверы, але нязломная душа кідаецца, спрабуе выйсці з цемры і знайсці святло; спрабуючы знайсці заспакаенне ў яднанні з прыродай нараджаецца 6-я сімфонія «Пастаральная» (пастухоўская, сельская); 9-я сімфонія — вынік усяго жыцця, яго запалу, хваляванняў і радасцей, заклік не падаць духам і ніколі не здавацца.

Бетховен пачынаў свой творчы шлях як наватар і пераўтваральнік піянізму. Ён быў не толькі вялікі кампазітар, але геніяльны выканаўца і неперасягнены імправізатар. У сваю творчасць ён унёс новыя нечаканыя змены, якія з цяжкасцю прымаліся яго сучаснікамі: гэтае значнае ўзбагачэнне стылю, пашырэнне меж піянізму. Новыя сродкі выразнасці Бетховен чэрпаў з уласных тэхнічных магчымасцей. Бетховен адным з першых пачаў яўным чынам суправаджаць нотны тэкст падрабязнымі славеснымі рэмаркамі і дынамічнымі ўказаннямі, прастаўляць дакладны тэмп і педалізацыю.

Бетховен сканаў у Вене 26 сакавіка 1827 г. ад цырозу печані, ускладненага вадзянкай (асцытам) (з прычыны перанесенага ў 1825 г. гепатыту).

Паштовая марка ФРГ, прысвечаная Людвігу ван Бетховену, 1961 г.

Зноскі

  1. ↑ а б в г Беетговенъ // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1836. — Т. 5. — С. 161–162.
  2. ↑ Бетховен, Людвиг, Բեթհովեն, Լյուդվիգ // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1892. — Т. IIIа. — С. 643–644.
  3. ↑ а б в v. Dommer Beethoven, Ludwig van // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1875. — Т. 2. — S. 251–268.
  4. ↑ The European Piano Method, Volume 2, 3rd edition — 1998. — S. 29. — ISBN 978-3-7957-5003-9
  5. ↑ Н. С. Салиери, Антонио // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1900. — Т. XXVIIIа. — С. 131.
  6. ↑ https://www.gramophone.co.uk/blog/gramophone-guest-blog/master-and-pupil-from-beethoven-to-czerny-to-liszt
  7. ↑ https://web.archive.org/web/20210106164458/https://www.lib.umd.edu/ipam/great-pianistic-traditions/franz-liszt-and-his-pupils/liszt-school

Літаратура

  • Альшванг А. Людвиг ван Бетховен. Очерк жизни и творчество.
  • Антонин Згорж. Один против судьбы. — М: «Молодая гвардия», 1980 — С.270.
  • Роллан, Ромен. Жизнь Бетховена. 1903 г.

Спасылкі